Blog-artikels

Tips voor samengestelde gezinnen tijdens de Coronacrisis

De mens is een slim wezen op zich, maar doet in combinatie met andere domme dingen. (Victor Van den Berghe)

Vooraf: Gezond verstand primeert boven alles! Om het in de woorden van Macron te zeggen: “We zijn in oorlog met een onzichtbare vijand.”  Het is nu de tijd om alle deuren te sluiten en jezelf en je naasten te beschermen. Uiteraard zijn onderstaande adviezen enkel een leidraad en moet er eerst en vooral gevolg gegeven worden aan de nationale richtlijnen in geval van een lockdown.

Wat gebeurt er met co-ouderschap als we in lockdown gaan? 

Het gezond verstand vraagt dat iedereen aan social distancing doet.

Momenteel (18/03/2020) mogen kinderen van gescheiden ouders de wissel tussen 2 huizen nog blijven doen, maar de overdracht moet ‘snel’ gebeuren. Dit betekent dat ritueeltjes (ouders die mekaar willen bijpraten al dan niet met een koffietje erbij, nog even verstoppertje spelen voordat papa/mama weer vertrekt, …) om de overdracht te vergemakkelijken nu niet meer kunnen.

Hoe pijnlijk ook voor ouders, maar kinderen tussen huizen laten wisselen, valt onder hetzelfde principe als het opschorten van bezoek aan ouders of grootouders, bezoek aan zieken in ziekenhuizen, vrienden blijven zien, ...  Als er een complete lockdown komt, lijkt het ons dat de wissel van kinderen niet als een noodzakelijke verplaatsing gezien zal worden. In dat geval moet het kind blijven op het adres waar het op dat moment is. Net zoals het contact tussen grootouders en hun kleinkinderen online opgevangen moet worden, zal dat ook voor gescheiden ouders op die manier moeten opgevangen worden.
 

Wat als het gezin waar het kind op dat ogenblik verblijft, besmet is?

Quarantaine is quarantaine, zonder uitzondering. Als er iemand besmet is in het gezin waar het kind op dat moment verblijft, gaat dat kind mee in de quarantaine. Het is dan totaal ongepast, egoïstisch en onverstandig om nog snel het kind te laten wisselen naar het andere gezin. Wanneer je in aanraking gekomen bent met iemand die besmet is, kan je ervan uitgaan dat je het virus mee aan het verspreiden bent.
 

De kinderen krijgen huistaken mee van school en wij trachten de schoolstructuur te behouden. Wat als mijn stiefkind in het andere huis geen regels heeft en de ganse dag mag bingen en gamen?

Voor samengestelde gezinnen geldt: maak een opsplitsing tussen huisregels en opvoeding. Dit is een standaardregel die niets met de coronamaatregelen te maken heeft. Hoe het andere huis omgaat met huiswerk en regels is hun zaak. Daar mag en hoef je je niet in te moeien. Omgekeerd mag en kan het andere huis ook hun gewoontes niet aan jou komen opleggen. Respecteer dus elkaars grenzen hierin.

Opvoeding gaat over het lange termijn welzijn van de kinderen en valt onder de verantwoordelijkheid van de biologische ouders. Als plusouder laat je de gesprekken en handelingen hierrond bij de biologische ouders. Zolang de beslissingen rond opvoeding van je stiefkinderen geen impact hebben op jouw eigen reilen en zeilen, heb je geen reden om je te moeien als plusouder. Hebben hun beslissingen echter wel impact op jouw leven en eventueel dat van je eigen kinderen, dan heb je alle recht om je grenzen te stellen. Of je stiefkinderen hun huiswerk al dan niet maken bij hun andere ouder is dus eigenlijk niet jouw zorg. Het kan wel de bezorgdheid van je partner, de andere biologische ouder, zijn. Het is aan de biologische ouders om hierover in gesprek te gaan en duidelijke afspraken te maken.
 

Wij houden ons binnen ons huis aan de opgelegde maatregelen en vermijden alle sociale contact. In het andere huis weten we echter dat de hun ouder het er niet zo nauw mee neemt. De andere partner en/of (puber)stiefkinderen bijven afspreken met vrienden. Mijn stiefkinderen kunnen daardoor wel het virus bij ons binnenbrengen zonder dat iemand het goed beseft. Hoe ga ik hier mee om?

In principe doen ze in het andere huis wat zij willen. Dat zijn hun huisregels waar het andere huis, jullie dus, zich niet in te moeien heeft. In dit geval heeft hun gedrag natuurlijk wel mogelijks een impact op jullie gezondheid. Door hun gedrag kunnen zij het virus bij jullie binnenbrengen. Jij mag je dan wel niet moeien in wat zij doen en laten in het andere huis. Jij mag wél ten allen tijde je grenzen bewaken wat de gezondheid van jouw gezin aangaat. Als jij met zekerheid weet dat je stiefkinderen in het andere huis vrienden bleven zien, mag je voor jezelf de grens trekken en het contact met hen ook weigeren.

Met wie, hoe en waar de kinderen van jouw partner hun vrije tijd doorbrengen, is in gewone omstandigheden de zaak van de biologische ouders, elk voor hun huis. Ook waarden en normen bijbrengen, behoort tot de opvoeding en is dus de zaak van de biologische ouders. In tijde van Corona-crisis beïnvloedt de manier van leven bij de éne ouder met een wissel ook de veiligheid en gezondheid van de leden van het andere gezin bij de andere ouder. Dus als de stiefkinderen en de ex-partner niet bereid zijn hun burgerzin aan te spreken en hun verantwoordelijkheid op te nemen, is dat zeker ook zaak van de (stief)ouder om zijn/haar grenzen aan te geven.

Belangrijk is eerst dat jij en je partner hierover met elkaar durven praten en tegenover elkaar durven uitspreken wat de angsten/behoeften zijn. Open, eerlijke en verbonden communicatie is hier heel belangrijk. Durf daarom uit te spreken naar je partner dat je gezondheid primeert. Durf daarbij ook te luisteren naar je partner: wat vindt hij/zij belangrijk om nu op te volgen in deze tijden, wat denkt hij er zelf van, wat houdt hem tegen dit af te dwingen van zijn kinderen, ex? Uiteraard is een belangrijke maatstaf de maatregelen die ons allen worden opgelegd via overheid.
 

Zowel biologische mama als biologische papa moeten elke dag blijven doorwerken (ook in lockdown). Grootouders laten helpen, mag niet. Pluspapa en plusmama zullen de stiefkinderen moeten opvangen. 

Hoe hiermee omgaan?

1. Durf in vraag te stellen!

Zijn de beide biologische ouders zorgverstrekkers die absoluut beschikbaar moeten zijn, of vraagt hun beroep het écht dat ze aanwezig zijn op bureau? Gaat het over dénken dat ze moeten blijven doorwerken, of gaat het over echte feiten?

Sommige bedrijven en sectoren blijven vasthouden aan oude denkpatronen terwijl er veel meer mogelijk is dan mensen voor mogelijk houden. Bijvoorbeeld: een arbeider in een groot bedrijf heeft een beroep waarvan je zou denken dat dit onmogelijk van thuis uit uitgevoerd kan worden. En toch zal deze arbeider in de komende tijd voor een groot stuk van thuis uit kunnen werken.

Een HR-verantwoordelijke daarentegen die een 100 % administratieve functie heeft, beweert dan weer dat ze een minimale permanentie op bureau moet voorzien. En dit terwijl haar functie volledig toelaat alles van thuis uit te kunnen uitvoeren. Het gaat hier enkel over het vasthouden aan een oud denkpatroon dat vertelt dat er iemand aan dat bureau moet zitten. Het coronavirus is voor iedereen even aanwezig.

2. Voer een open gesprek met elkaar:
   1. Wat heeft de plusouder nodig om nu meer tijd met de stiefkinderen in huis te kunnen overbruggen, om het mee te kunnen dragen? Biologische ouders moeten beseffen dat de ‘window of tolerance’ bij een stiefouder veel kleiner is dan bij een biologische ouder. De biologische ouder heeft de bloedband en onvoorwaardelijke liefde die alles goedmaakt. Een stiefouder heeft die bloedband niet. Een stiefouder raakt maar aan 10 tellen waar een biologische ouder tot 50 kan tellen voordat het lontje springt.
   2. Wat heeft de biologische ouder nodig om zich toch gesteund te voelen in deze tijd die ook van de biologische ouder extra energie vergt? De biologische ouder staat nu misschien nog meer in het gevoel van alleenstaande ouder en zal hier best wat steun in kunnen gebruiken.
3. Durf compensatie en hulp te vragen: als je als plusouder een ganse dag je stiefkinderen hebt opgevangen, mag je gerust de avond voor jezelf vragen, zonder hierbij enig schuldgevoel te hebben. Heb je daar nog eigen kinderen bij, dan mag je ook vragen dat ook je eigen kinderen ’s avonds opgevangen worden door je partner waardoor jij jouw batterij weer kan opladen voor de dag nadien. Hebben jullie gezamenlijke kinderen, dan is het gewoon de normaalste zaak dat je partner zijn of haar deel van de koek draagt.
4. Maak een planning op. Scholen roepen ouders op om dit niet te zien als vakantie. In de meeste scholen kregen kinderen opdrachten en huistaken mee voor thuiswerk. Bijgevoegd bieden we een voorbeeld van hoe je de structuur van school ook thuis wat kan doortrekken. Ga in gesprek met de kinderen, vertel dat het een uitdagende tijd is voor iedereen en dat nu iedereen moet samenwerken. Durf je kinderen mee inzetten voor hulp in het huishouden en zelfstandig werken aan hun schoolwerk. Trek omgekeerd de voordelen door naar je eigen leven: je kinderen zullen tussendoor beweging nodig hebben. Maak van de gelegenheid gebruik om samen met je kinderen te bewegen. Zo ga je jezelf misschien nu meer beweging en ontspanning gunnen dan je normaal tijdens je werkuren zou doen. Deze coronatijd daagt ons uit om anders te leven en denken. We moeten onze kinderen niet de hele tijd entertainen. Wanneer zij de kans krijgen om zich te vervelen, wordt hun creativiteit aangesproken. Durf verveling toe te laten, ook in je eigen leven.

De omgangsregeling

Wellicht willen vele ouders zich houden aan de omgangsregeling. In deze coronacrisis is het geen goed idee de regeling blind op te volgen. Nood breekt wet. Bespreek met alle partijen welke sociale contacten er zijn geweest in de tijd bij de andere ouder en durf voor jezelf uit te spreken of je een wissel ziet zitten. Houd daarmee ook rekening met jullie persoonlijke medische achtergrond, jullie persoonlijke draagkracht (bv. Moet je nog veel weg voor werk? Heb je nog veel werk thuis?).

Mijn pluskind is per maand maar één weekendje bij ons. Komend weekend komt het in principe een weekendje logeren bij ons. Stel dat er een lockdown aankomt. Is het verstandig dit weekend te laten doorgaan?

Neem contact op met de biologische ouder en leg de situatie uit. Wees eerlijk. Bespreek een aantal mogelijke scenario’s en toets af of jullie hierover op één lijn kunnen komen en wat praktisch haalbaar is voor beide partijen. Geen vanzelfsprekendheden!

Bijvoorbeeld: bij complete lock-down ziet biologische mama het niet zitten dat zoon/dochter bij andere ouder blijft, dus daarom geen wissel doen.

Of 

Het stel ziet het niet zitten om (stief)kindje na lock-down nog weken op te vangen. Dan is het wederom geen goed idee om die wissel nog te laten doorgaan.

Mijn pluskindje is per maand maar één weekend bij ons. Volgend weekend komt het in principe een weekendje logeren, maar de andere kinderen (pubers) in huis hebben zich de afgelopen tijd bij hun andere ouder niet aan de C-maatregelen gehouden.

Neem contact op met de biologische ouder van je pluskindje en leg de situatie uit. Wees eerlijk. Durf te zeggen dat er kans is op besmetting omdat andere leden van het gezin zich niet aan maatregelen gehouden hebben en dat het daarom geen goed idee is de wissel of het weekendje te laten doorgaan. Nood breekt wet, de gezondheid van iedereen gaat in deze boven alles.

Wat als mijn ex er een totaal andere visie op nahoudt en de coronamaatregelen niet zo strikt wil volgen, zelfs niet in deze uitzonderlijke omstandigheden en regels die door de overheid werden opgelegd? Mijn ex meent bijvoorbeeld dat onze pubers wel een activiteit mogen blijven doen met een vriend, want “sporten met een vriend wordt zelfs aangemoedigd als ze maar afstand houden”.

Als je met je ex onmogelijk kan communiceren, hou je het op:

• Ingeval je kinderen jonger zijn dan circa 6 jaar: pure zakelijke en strikte communicatie. Hou het strikt bij de feiten en laat je niet meeslepen in drama, discussies en/of verwijten.
• Ingeval je kinderen ouder dan 6 jaar zijn en begrijpen wat je tegen hen zegt: ga het gesprek rechtstreeks met je kind aan. Kinderen begrijpen veel meer dan je zou denken. Er is voldoende materiaal online beschikbaar om je te ondersteunen in de uitleg over corona voor je kinderen. Ketnet Karrewiet vertelt bijvoorbeeld in kindertaal wat zij moeten weten. Pubers kunnen ook naar het nieuws kijken, hebben meestal een eigen telefoon en met hen kan je dus makkelijk rechtstreeks in gesprek gaan om hen tot rede te brengen.

Het is natuurlijk niet de bedoeling om boodschappen aan de kinderen te geven die voor de andere ouder bedoeld zijn. Je kind is geen boodschapper, ook en zelfs niet in deze bijzondere tijd. Beter echter een goed gesprek in rechtstreeks contact met je kind dan een gespannen gesprek met je ex dat in conflict escaleert en waar je kind de negatieve gevolgen van draagt.

Blijf ten allen tijde je eigen grenzen en die van jouw huis bewaken. Willen je ex en je pubers hun sociale contacten blijven onderhouden in het andere huis, dan kan je zelf jouw social distancing respecteren door de wissel dan ook niet te laten doorgaan tot de coronamaatregelen opgeheven worden.

Twijfel?

Bij twijfel is het aan te raden om de maatregelen die de overheid uitschrijft, strikt te volgen. Dat betekent: strikt enkel en alleen contact met de eigen gezinsleden onder het dak waar je op dat moment verblijft. Geen bezoek aan andere familieleden die niet onder datzelfde dak wonen. Elke niet-essentiële verplaatsing geeft extra risico op besmetting van jezelf en daarmee ook anderen. 

Verduidelijkingen op de maatregelen staan beschreven in een online artikel van De Standaard (klik hier)

Alle gesprekken hierrond zijn moeilijke gesprekken. De omstandigheden zijn nu eenmaal erg moeilijk en raken ons als mens in onze primaire behoeftes, namelijk onze gezondheid en de behoefte aan sociaal contact. Voor ouders is het moeilijk omdat ze misschien hun kind moeten missen of dat ze heel duidelijke grenzen moeten trekken. Als de ouder hierin geen duidelijke grens durft te trekken, is het aan de stiefouder hier héél duidelijk in te zijn. Gezondheid primeert! Iedereen wordt hier nu uit zijn comfort getrokken.

De woorden van een verpleegster toen ze de vraag kreeg wat er voor haar kon gedaan worden om haar te helpen (koken, mondmaskers maken, …):

“Neen, ik heb niets nodig. Het enige waarmee jij nu kan helpen, is door goed voor jezelf en voor je gezin te zorgen en de verspreiding tegen te gaan. Hou je strikt aan de maatregelen. Zo strijd jij mee aan deze oorlog. Dat vraag moed en opoffering, maar is niets vergeleken met hoe zorgpersoneel elke dag zich aan het front begeven.”